Στη σύγχρονη εποχή της κρίσης, όλοι μας δοκιμάζουμε εντάσεις, συγκρούσεις και δυσκολίες στις βασικές σχέσεις της προσωπικής μας ζωής. Ιδιαίτερα οι ερωτικές και οι συζυγικές σχέσεις διαταράσσονται σοβαρά από εξωπραγματικές προσδοκίες, σύγχυση των ρόλων, προβλήματα επικοινωνίας, παρεμβάσεις τρίτων, δυσκολίες στη σεξουλική ζωή και τη διαχείριση των οικονομικών πόρων. Συχνά τα αρχικά συναισθήματα της αγάπης και του αμοιβαίου σεβασμού προς το σύντροφό μας, αντικαθιστώνται με απογοήτευση, οργή, αρνητικές κριτικές, αισθήματα παραμέλησης ή εγκατάλειψης, με αποτέλεσμα να νιώθουμε ότι ο συντροφός μας δεν μας καταλαβαίνει, ότι αδιαφορεί για εμάς ή ότι έχει υπερβολικές απαιτήσεις.
Ας δούμε τί μπορεί να φταίει...
Παράγοντες σύγκρουσης...
Οι ερμηνείες
Μια συνηθισμένη παγίδα στην οποία όλοι μας πέφτουμε είναι ότι τις περισσότερες φορές καταλαβαίνουμε και ερμηνεύουμε τη συμπεριφορά του συντρόφου μας, μέσα από το πρίσμα των δικών μας πεποιθήσεων, αξιών, αρχών, εμπειριών και συναισθημάτων..Ανασφάλειες, τραυματικές εμπειρίες από προηγούμενες σχέσεις, φόβοι ή άλυτες εσωτερικές συγκρούσεις δεν μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε με διαύγεια, καθαρότητα σκέψης και με υπομονή το σύντροφό μας.
Η λογική (τα "πρέπει")
Η επικράτηση της λογικής και των "πρέπει" μέσα στη συντροφική σχέση, μπορούν να επιφέρουν ρήξεις. Αυτό που είναι ή φαίνεται να είναι σωστό και δίκαιο μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά γα τη σχέση. Στη συντροφική σχέση όμως, τον κυρίαρχο λόγο δεν τον έχει η λογική ή αυτό που εμείς θεωρούμε σωστό, αλλά κυρίως να εκφράζονται και να καλύπτονται οι βασικές ανάγκες και των δύο συντρόφων. Όταν προσπαθούμε να επιβάλουμε με το λόγο ή με τις πράξεις αυτό που θεωρούμε σωστό ή αυτό που αντικειμενικά πιστεύουμε ότι είναι σωστό, εξουθενώνουμε ή ταπεινώνουμε το σύντροφό μας.
Οι υπερβολικές προσδοκίες...
Κάτι που παρατηρείται συχνά στις συντροφικές σχέσεις μας και το οποίο μας οδηγεί σε συγκρούσεις, ειναι η προσδοκία μας ότι ο σύντροφός μας θα καλύψει όλες μας τις ανάγκες, υπαρξιακές, ψυχολογικές, πνευματικές, οικονομικές ή άλλες. Η προσδοκία μας ο σύντροφός μας να έχει πολλαπλούς ρόλους στη ζωή μας γεννά εξάρτηση από εκείνον και δεν οδηγεί σε μια αυθεντική και υγιή σχέση αγάπης.
Τί μπορούμε να κάνουμε όμως για να διατηρήσουμε μια υγιή σχέση αγάπης με το σύντροφό μας;
Η στροφή προς τον εαυτό..
Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να σκεφτούμε, είναι ότι εάν επιθυμούμε πραγματικά να βοηθήσουμε τη σχέση μας, τότε πρέπει να στραφούμε εμείς οι ίδιοι προς τον εαυτό μας, προσπαθώντας αρχικά να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και αντιμετωπίζουμε το σύντροφό μας. Η αυτογνωσία και η συνειδητοποίηση των δικών μας λαθών και αδυναμιών, συμβάλλει θετικά στο να αναπτύξουμε πιο λειτουργικούς τρόπους επικοινωνίας. Ίσως είναι να καταλάβουμε ότι δεν είναι τόσο ο άλλος που μας προκαλεί την οδύνη, αλλά αποτελεί τον καθρέφτη εκείνον, πάνω στον οποίον προβάλλονται τα δικά μας προβλήματα και οι δικές μας εσωτερικές συγκρούσεις και αδυναμίες. Όση περισσότερη αυτογνωσία διαθέτουμε ως προς τα ιδιαίτερα ψυχολογικά χαρακτηριστικά μας, τόσο πιθανότερο είναι να προλάβουμε εσφαλμένες ερμηνείες για τη συμπεριφορά του συντρόφου μας. Το ίδιο ισχύει και για σύντροφό μας. Η αρνητική του συμπεριφορά δεν είναι αποτέλεσμα κακής πρόθεσης, όσο βαθύτερες δικές του ανάγκες και αδυναμίες, οι οποίες δεν έχουν βρεί διέξοδο..Ας θυμόμαστε ότι κάτω από μια σύγκρουση, υπάρχει πάντα μια κρυμμένη ιστορία για τον κάθε σύντροφο η οποία συχνά είναι δύσκολο να αντιμετωπισθεί.
Η τέχνη της ακρόασης..
Συχνά μέσα στη σχέση μας, το να μας ακούνε καθίσταται πιό σημαντικό από το να ακούμε εμείς τον άλλον. Κάποιες φορές μπορεί να συλλαμβάνουμε τους εαυτούς μας να συμφωνούμε πρόχειρα με όλα όσα λέει ο σύντροφός μας, μόνο και μόνο για να τελειώσει γρήγορα η συζήτηση και να μιλήσουμε εμείς, ή για να αποφύγουμε τη γκρίνια. Είναι σημαντικό να ακούμε προσεκτικά τις απόψεις και τα παράπονα του συντρόφου μας, δίνοντάς του χρόνο να εκφράσει τις δικές του απόψεις και τα δικά του συναισθήματα. Ορισμένες φορές μάλιστα, η σιωπή είναι το πιο εποικοδομητικό στοιχείο του διαλόγου, που επιτρέπει στο σύντροφό μας να συνειδητοποιήσει αυτό που γίνεται μέσα του.
Η τέχνη της έκφρασης...
Δεν αρκεί μόνο η αναγνώριση και η εξωτερίκευση των συναισθημάτων μας κάθε φορά, αλλά ο τρόπος με τον οποίον τα εκφράζουμε. Προσπαθούμε λοιπόν να χρησιμοποιούμε μια περιγραφική-αντικειμενική γλώσσα και όχι αξιολογική-ηθική. Παράδειγμα αντί να κατηγορούμε, να κρίνουμε ή να βάζουμε ετικέτες στον άλλον, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε προσωπικές δηλώσεις σε πρώτο πρόσωπο. Π. χ αντί :"...είσαι εγωιστής..σκέφτεσαι μόνο τον εαυτό σου.." , μπορούμε να πούμε: "είμαι φορτωμένος με πάρα πολλές ευθύνες και νιώθω την ανάγκη να με βοηθήσεις...". Εκφράσεις επίσης όπως "..αν έχω καταλάβει σωστά, θέλεις να πείς ότι..", "...θα ήθελα να μου μιλήσεις περισσότερο για αυτό που νιώθεις...", βοηθάνε στο να ξεκαθαρίζουμε τις δηλώσεις μας ο ένας προς τον άλλον και να αποσαφηνίζουμε νοήματα.
Η αποφυγή του ανταγωνισμού..
Συχνά στους διαλόγους με το συντροφό μας, πιάνουμε τον εαυτό μας να μπαίνει σε αναμέτρηση μαζι του..έτσι η σχέση μας μετατρέπεται σε έναν αγώνα επικράτησης..ποιός θα νικήσει ή ποιός θα φανεί καλύτερος από τον άλλον...Προσπαθούμε λοιπόν περισσότερο να καταλάβουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματα του συντρόφου μας, παρά να προετοιμάζουμε επιχειρήματα με τα οποία θα αναιρέσουμε αργότερα τα όσα μας λέει εκείνος.Προσπαθούμε επίσης να διατυπώνουμε με υποθετικό τρόπο τις απόψεις μας και είμαστε διατεθειμένοι πάντα να τις αναθεωρήσουμε, αντί να τις εκφράζουμε με απόλυτο, άκαμπτο , συχνά επιθετικό ή και βίαιο ύφος.
Η ανάληψη προσωπικής ευθύνης..
Είναι πολύ σημαντικό να αναλαμβάνουμε την προσωπική μας ευθύνη, αναζητώντας και αναγνωρίζοντας τη δική μας συμμετοχή-συμβολή στις ρίζες των συγκρούσεων και όχι να μετατοπίζουμε όλο το βάρος της ευθύνης στον άλλον.
Συμφιλίωση με την πραγματικότητα. Η σύγκρουση - κρίση ως ευκαιρία...
Η συνειδητοποίηση ότι ούτε εμείς ούτε ο σύντροφός μας είμαστε τέλειοι και άρα δεν μπορούμε να έχουμε μια τέλεια σχέση, οδηγεί στο να συμφιλιωθούμε με την πραγματικότητα και να αξιοποιήσουμε τη σύγκρουση ως ευκαιρία να ανακαλύψουμε τη συμπληρωματικότητα που έχουν οι σκέψεις, τα αισθήματα και οι ανάγκες του συντρόφου μας με τα δικά μας. Μια σύγκρουση, ή βαθύτερα μια κρίση στη σχέση δύο συντρόφων, είναι μια πολύτιμη ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων, αυτοβελτίωση, διεκδίκηση δικαιωμάτων ή και αναθεώρηση στόχων ζωής..
"Δε φτάνουμε στην αγάπη βρίσκοντας ένα τέλειο άνθρωπο, αλλά μαθαίνοντας να βλέπουμε έναν ατελή άνθρωπο τέλεια".
Sam Keane, "To Love and Be Loved"